Hoe werkt combinatieteelt in de moestuin?
Combinatieteelt (ook wel mengcultuur, gewascombinaties of mixed cropping genoemd) wil zeggen dat je verschillende gewassen vlak naast mekaar of door mekaar teelt. Zo probeer je te profiteren van de gunstige invloed die verschillende gewassen op elkaar kunnen hebben.
Deze combinaties kunnen verschillende vormen aannemen: groenten afgewisseld in rijen naast elkaar, enkele rijen van de ene groente en dan één rij van een andere, of ook nog enkele kruidenplanten langs de rand of op de hoek van een groentebed.
| Waarom aan combinatieteelt doen? | |
|---|---|
| Je kunt zo bepaalde aantastingen voorkomen. | |
| Een beter grondgebruik. Dus meer opbrengst op een kleinere oppervlakte. | |
| Een optimaal gebruik van de lichtinval. Dus meer fotosynthese per grondoppervlak. |
Wat zijn goede en slechte combinaties?
- In boeken en op het internet vind je heel veel tabellen van goede en slechte combinaties. Vaak spreken deze gegevens elkaar tegen.
- Rassen, afstanden, zaaidata en andere omstandigheden kunnen erg verschillen van tuin(ier) tot tuin(ier);
- De wortelvlieg, preimot, aardappelziekte,… zijn sterk geëvolueerd de voorbije decennia, net onder druk van monoculturen met pesticiden. Hierdoor werken veel oude middeltjes/combinaties niet meer.
- Geschikte combinaties zijn slasoorten – prei, (knol)selderij – prei, komkommerfamilie – mais, wortel – ui, ui – rode biet en knoflook – wortel.
- Een slechte combinatie die in die lijstjes vaak voorkomt is erwt en boon. Toch staan ze in veel tuintjes op hetzelfde perceel, blijkbaar zonder veel problemen.
Hoe kan combinatieteelt werken?
1. Verwarring
- Doe insecten twijfelen. Veel vliegende insecten gaan af op de vorm (het silhouet) van de gewassen. Dille ziet er bijvoorbeeld heel anders uit dan kool.
- Kruiden en groenten verspreiden ook diverse geurstoffen die insecten verwarren of zelfs afweren. Uien en wortelen zouden mekaar zo beschermen tegen respectievelijk uien- en wortelvlieg.
- Insecten proeven eerst van planten. Als ze een verkeerde plant treffen gaan ze weer weg.
- Monoculturen zijn een luilekkerland voor vliegende belagers, mengculturen eerder een doolhof.
2. Biodiversiteit
- Een biodiverse moestuin trekt meer soorten aan dan een egaal veld. Er is dus minder kans op massale overrompeling door een plaag.
- Monoculturen zijn een luilekkerland voor vliegende belagers, mengculturen eerder een doolhof.
3. Ondergronds
- Plantenwortels scheiden stoffen af die het bodemleven beïnvloeden. Zo verminderen tagetes of afrikaantjes de aaltjespopulatie via wortelafscheidingen.
- Sommige plantensoorten beïnvloeden door wortelafscheidingen ook planten in de buurt. Venkel zou zo op veel planten een remmende invloed hebben.
4. Vangplanten
- Sommige planten trekken insecten aan: Oost-Indische kers en goudsbloem bijvoorbeeld zijn vangplanten voor zwarte bonenluis, die dan van je groente afblijft.
- Op die vangplanten-vol-luis komen dan veel natuurlijke vijanden, zoals lieveheersbeestjes af.
Werkt tagetes?
(C) Foto: JamesDeMers (Pixabay)
- Tagetes patula (het gewone afrikaantje) werkt het best tegen aaltjes, maar dan alleen je je hele perceel ermee inzaait, anders niet.
- Tegen wortelvlieg, preimot,…? Veel geurige planten geven hun aroma’s pas af bij aanraking. Wrijf dus dagelijks eens over je tagetes.
Waarop moet je letten?
- Vruchtwisseling betekent dat je afwisseling creëert in de tijd, combinatieteelt afwisseling in de ruimte. Vruchtwisseling is langer bestudeerd dan combinatieteelt. Tussen twee alliumteelten (ui/prei/look) bijvoorbeeld moet vijf jaar zitten, of je die nu combineert met wortelen of niet.
- Zorg dat je nog weet waar wat staat. Noteer op je plan of schrijf op een tuinlabel wat je waar gezaaid hebt. Niet enkel insecten, maar ook tuiniers worden wel eens verward door de veelheid.
- Prei en wortel zijn volgens veel boekjes goede buren, maar de ene wil net veel bemesting en de andere geen.
- Ooit echt gezien: de combinatie aardappel-mierikswortel schoof elk jaar netjes op en na verloop van tijd groeide de mierikswortel overal.
| Mengsels van eenzelfde soort (bv. radijsjes, sla, wortelen,…) verdienen zeker een plaats in je moestuin: | |
|---|---|
| Door de verschillende vormen, kleuren, geuren, … verwar je belagers; | |
| Het ene ras is gevoeliger voor schimmel A, het andere voor schimmel B. Je spreidt dus het risico op ziektes (en plagen). | |
| Je oogst zal ook meer gespreid zijn en je slamengsel zal niet allemaal tegelijk doorschieten. | |
| Hoe kom je aan mengsels? Je koopt ze of beter nog: je ruilt met medetuiniers. |
Andersacademie (Ecolap) 